واتر کولینگ انقلابی در صنعت خنک کننده ها

واتر کولینگ انقلابی در صنعت خنک کننده ها ؟؟

در حالی که سرورها و پی‌سی‌ها چندین سال است که از خنک کننده‌های مایع استفاده می‌کنند، همچنان این بحث وجود دارد که آیا واقعا خنک کننده‌های مایع ارزشش را دارند؟چه چیزی باعث می‌شود افراد به سمت استفاده از واتر کولینگ  (water cooling) یا همان خنک کننده آبی در کامپیوترهای شخصی (PC) بروند؟ چرا استفاده از واتر کولر بسیار بهتر از خنک‌کننده‌های هوایی قدیمی  یا همان ایرکولر است؟ در اصل، همه‌ی روش‌های خنک کردن براساس اصول یکسانی کار می‌کنند.

شاید در مورد روش کارکرد آن‌ها چیزی شنیده باشید. این اصول بخشی از قوانین دینامیک حرارتی و دینامیک سیالات هستند. اصلا مهم نیست که شما یک ایرکولر داشته باشید یا یک ایر کولر (air cooler) با لوله‌کشی مخصوص خود. در هر صورت، گرما از طریق آب از یک نقطه به نقطه‌ای دیگر انتقال پیدا می‌کند. سپس سرد می‌شود و این چرخه دوباره تکرار می‌شود تا گرما را از سیستم خارج کند و به محیط ببرد. همه چیز فانتزی به نظر می‌رسد، اینطور نیست؟

ایرکولر (air cooler) یا همان خنک کننده هوایی، از نظر فنی توضیح دقیقی برای آن روش خنک کردن که اشاره کردیم، ارائه نمی‌کند و خنک‌کنندگی را از طریق آب هم انجام نمی‌دهد. هردو در اصل، به یک فن و یک رادیاتور نیاز دارند تا گرما را خارج کنند.

خنک کننده‌های مایع دقیقا چه هستند؟

خنک کننده‌های مایع از یک راهکار خنک کنندگی با آب و یا یک مایع خنک کننده‌ی خاص استفاده می‌کنند تا گرما را از پردازنده یا کارت گرافیک دور کنند. این کار با یک واتر بلاک و سیستم رادیتور انجام می‌شود.

مایع خنک به داخل واتر بلاکی که بر روی پردازنده و یا GPU قرار دارد، پمپ می‌شود و باعث خنکی آن‌ها می‌گردد و از طریق یک لوله به رادیاتور باز گشته و به وسیله‌ی فن‌ها دوباره خنک می‌شود و به چرخش خود در این مسیر ادامه می‌دهد. اگر شما با سیستم خنک کنندگی در اوتومبیل‌ها آشنایی دارید، این روش در خنک کنندگی پی‌سی به آن بسیار شبیه است.

وظیفه‌ی خنک کننده‌های بادی نیز دور کردن حرارت از پردازنده و کارت گرافیک است اما عملکرد آن‌ها نسبت به خنک کننده‌های مایع بسیار ساده تر است. تنها قطعه‌ی متحرک در خنک کننده‌های بادی، همان فن آن‌هاست.

دو نوع از خنک کننده‌های مایع وجود دارد

برای خنک کننده‌های مایع، دو نوع کارکرد تعریف شده است: سیستم‌های AIO (All-in-One) و سیستم‌های خنک کننده‌ی سفارشی. در نحوه‌ی عملکرد این دو سیستم تفاوتی نیست اما در پیکربندی آن‌ها تفاوت‌هایی وجود دارد.

سیستم‌های خنک کنندگی AIO به صورت لوپ بسته هستند و به هیچ عنوان امکان سفارشی شدن به سلیقه‌ی شما را ندارند، اما از مزیت‌های این سیستم آن است که ریسک نشت مایع نزدیک به صفر است و امکان تبخیر مایع در این نوع وجود ندارد. تمام سیستم‌های AIO کاملا بسته هستند و به هیچ وجه احتمال تبخیر مایع در آن‌ها نیست. آن‌ها شامل یک واتر بلاک، پمپ، لول‌های عبور مایع، رادیاتور و فن‌ها هستند.

در این نوع مخزن مایع یا بسیار کوچک است یا به طور کلی وجود ندارد و تمام مسیر آن به طور کامل مهر و موم شده است. دردسرهای نصب این خنک کننده‌ها بیشتر از خنک کننده‌های بادی نیست، چرا که همه چیز از قبل تنظیم شده است و فقط کافیست آن‌ را متصل کنید.

از طرف دیگر، سیستم‌های خنک کننده‌ی سفارشی، پیچیده‌تر هستند. به طور کلی قطعات آن‌ها با سیستم‌های لوپ بسته‌ی AIO مشابه است، با این تفاوت که در آن‌ها یک مخزن مایع، خنک کننده‌ی کارت گرافیک و پمپ‌های اضافه وجود دارد. خنک کننده‌های سفارشی، همانطور که از نام آن‌ها پیداست، بسیار امکان تطبیق پذیری بیشتری دارند اما در کنار این مزیت، امکان نشت مایع و خرابی آن‌ها بیشتر است.

البته ریسک‌های این سیستم خنک کننده، کاملا به تجربه و دانش اسمبل کار سیستم بستگی دارد. به دلیل طبیعت پیچیده‌ی این خنک کننده‌ها، نصب آن‌ها بسیار سخت است. شما در نصب این سیستم نیاز دارید که مخزن مایع، رادیاتور، فن‌ها و تمام اتصالات را به صورت دستی انجام دهید. پیشنهاد می‌شود اگر تجربه و دانش این کار را ندارید، هرگز اقدام به نصب یک سیستم خنک کننده‌ی لوپ باز نکنید.

صرف نظر از اینکه شما یک سیستم AIO و یا یک خنک کننده‌ی سفارشی را برای پی‌سی خود انتخاب می‌کنید، آن‌ها به صورت کلی از یک اصل واحد پیروی می‌کنند و آن استفاده از مایع برای خنک کنندگی است. مایع به نسبت هوا، میزان خنک کنندگی بسیار بیشتری دارد.

زیبایی شناسی واتر کولینگ

استفاده از واتر کولر در وهله‌ی اول برای زیباتر شدن کیس کامپیوتر است و باعث می‌شود تجهیزات شما متمایز از دیگران شود و تا جای ممکن چشم‌نواز باشد.

برای دست یافتن به این زیبایی، چندین روش برای استفاده از خنک کننده آبی وجود دارد. به هر حال، ما نمی‌گوییم کیس‌هایی که خنک کننده هوایی (air cooler) دارند، زیبا نیستند. چه بسا کیس‌های دست‌سازی وجود دارند که به قدری زیبا هستند که نمی‌توان چشم از آن‌ها برداشت ولی از ایرکولرهای قدیمی و ساده استفاده می‌کنند.

با این وجود، واتر کولینگ برای مادینگ (modding- تغییر ظاهر کیس کامپیوتر) است که در مرکز توجه قرار گرفته است. بیشتر نوآوری‌هایی که در این بخش از بازار دیده‌ایم، ناشی از همین طراحی و مادینگ کیس است. چه برای کابل‌های شیلددار (braided) و درهای پنجره‌ای کیس (درهای شیشه‌ای که می‌توان داخل کیس را دید) باشد و چه برای نورپردازی LED، در هر صورت، می‌توانید اینطور فرض کنید که اکثریت قریب به اتفاق این ایده‌ها از افراد معدودی نشأت گرفته که به عنوان یک مودِر (modder- کسی که سخت‌افزار را تغییر می‌دهد) یک ایده را در کیس کامپیوتر خود پیاده کرده‌اند و سپس آن ایده به سایر افراد تعمیم پیدا کرده است.

وقتی صحبت از لوله‌کشی و جریان یافتن یک مایع در کیس می‌شود، در مجموع چهار گزینه پیش روی خود دارید. اول از همه، می‌توانید روش ساده یعنی استفاده از یک کولر AIO را انتخاب کنید. به این ترتیب، از هرگونه دردسر جفت‌وجور کردن سیستم راحت می‌شوید. همچنین می‌توانید از گارانتی تجهیزات استفاده کنید و همچنان از مزایای داشتن یک CPU با خنک کننده آبی بهره‌مند شوید.

گزینه‌ی دوم این است که از لوله‌های رنگی یا شفاف انعطاف‌پذیر و تودرتو استفاده کنید. این گزینه، یکی از انطباق‌پذیرترین روش‌های واتر کولینگ است؛ زیرا لوله‌ها انعطاف‌پذیر هستند و استفاده از آن‌ها آسان است.

سومین و در حال حاضر محبوب‌ترین گزینه، استفاده از لوله‌های اکریلیک است که مهمترین آن‌ها، لوله‌های PETG است. این لوله‌کشیِ غیرشکننده و کاملا مستحکم، ظاهری کاملا متفاوت به کیس می‌بخشد و با استفاده از خطوط و زوایای مستقیم، باعث می‌شود جذابیت کامپیوتر شما، سروصدای زیادی در محافل به پا کند.

و در نهایت، لوله‌های مسی به عنوان گزینه‌ی چهارم هستند. لوله‌های مسی تقریبا از هر نظر شبیه لوله‌های اکریلیک هستند، به جز خم شدن بسیار ساده‌تر و قیمت بسیار ارزان‌تری که دارند. مس با اینکه رنگ ماتی دارد، می‌تواند هسته‌ی خوبی برای روکش نیکل یا کروم یا حتی روکش پودری باشد. هر روشی را که انتخاب کنید، باز هم از مزیت‌های کاهش نویز و خنک‌کنندگی فوق‌العاده‌ای که واتر کولینگ فراهم می‌کند، بهره‌مند می‌شوید.

مزایای خنک کننده‌های مایع

لازم بود که اطلاعات پایه‌ای را در مورد سیستم‌های خنک کننده‌ی مایع بدانید. حال نوبت آن است که به مزایای این سیستم‌ها بپردازیم. ما برای شما 5 مزیت خنک کننده‌های مایع را فراهم کرده‌ایم:

• خنک کننده‌های مایع، در خنک کنندگی سیستم شما بسیار قوی‌تر هستند: مایع اصولا رسانای حرارتی بهتری نسبت به هوا است. مهم نیست که چند فن برای خنک کردن سیستم خود دارید. مایع همیشه عملکرد بهتری در خنک کنندگی دارد.
• با این خنک کننده‌ها، شاهد عملکرد بهتر سیستم خود خواهید بود: دمای پایین برای پی‌سی یک امر حیاتیست که می‌تواند عملکرد سیستم شما را به حداکثر برساند. این امر برای تمام کاربران کامپیوتر، گیمرها، ادیتورها و ماینرها صادق است. اگر برنامه دارید که قطعات خود را اورکلاک کنید، برای شما سیستم‌های خنک کننده‌ی مایع گزینه‌ی بهتری خواهند بود.
• سیستم‌های خنک کننده‌ی مایع نمای تمیز تری را به کیس شما می‌دهند: وجود واتر بلاک بر روی پردازنده، باعث می‌شود که دسترسی به قطعاتی مانند رم و در اختیار داشتن یک نمای تمیز از کیس برای شما فراهم شود.
• سیستم‌هایی که از خنک کننده‌های مایع استفاده می‌کنند، معمولا بی‌صداتر هستند: زمانی که فن‌هایی را برای رادیتور و یک فن برای پاور در کیس خود دارید، دیگر نیازی به فن پردازنده نیست. ترکیب یک خنک کننده‌ی مایع و یک پاور با رده‌ی پلاتینیوم و یا تیتانیوم، یک پی‌سی بسیار کم صدا را برای شما فراهم می‌کند.
• اگر در پی سی خود از خنک کننده‌ی مایع استفاده می‌کنید، گرد و غبار کمتری در کیس شما جمع می‌شود: شما مدام مجبور هستید که گرد و غبار و موهای زیادی را از کیس خود خارج کنید. اما زمانی که تعداد فن‌‌ها کمتر باشد، جمع شدن گرد و غبار خیلی بیشتر زمان می‌برد.

معایب سیستم‌های خنک کننده‌ی مایع

در حالی که سیستم‌های خنک کننده‌ی مایع دارای مزایای زیادی هستند،‌ معایبی نیز وجود دارند که باید حتما به آن‌ها توجه داشته باشید. ما برای شما 5 مشکلی که با داشتن خنک کننده‌های مایع ممکن است با آن‌ها روبرو شوید را آماده کرده‌ایم:

• سیستم‌های خنک کننده‌ی مایع از اکثر خنک کننده‌های بادی گرانتر هستند: در حالی که بعضی از گزینه‌های AIO ممکن است قیمتی مشابه با ایر کولرهای میان رده تا رده بالا داشته باشند، گزینه‌هایی که سیستم‌های خنک کننده‌ی سفارشی در اختیار شما قرار می‌دهند، همیشه گرانتر از گزینه‌های بادی هستند. به صورت میانگین، می‌توانید انتظار یک اختلاف 50 تا 100 دلاری را میان سیستم‌های AIO و ایر کولرها داشته باشید. اما خنک کننده‌های لوپ باز یا سفارشی، می‌توانند چیزی بین 300 تا 600 دلار برای شما هزینه به همراه داشته باشند.
• یک سیستم خنک کننده‌ی مایع نگهداری بیشتری را از خنک کننده‌های بادی می‌طلبد: اگر به جای مایع‌های مخصوص از آب استفاده می‌کنید،‌ ممکن است در پمپ خنک کننده به دلیل عبور موادی که در آب موجود است، مشکلاتی پیش بیاید. بعد از گذشت یک یا دو سال، نیاز خواهید داشت که مرتب سیستم خنک کننده را برای اطمینان از عدم نشتی و شکستگی در قطعات و لوله‌ها چک کنید.
• تبخیر مایع خنک کننده، می‌تواند یک مشکل رایج باشد، مخصوصا در سیستم‌های خنک کننده‌ی لوپ باز: زمانی که سطح مایع خنک کننده کاهش یابد،‌ باید آن را دوباره پر کنید. این یک هزینه‌ی مضاعف و سختی در نگهداری سیستم‌های خنک کننده‌ی مایع است.
• با وجود اینکه این مورد بسیار نادر است، اما سیستم‌های خنک کننده‌ی مایع ممکن است نشتی پیدا کنند: نصب نادرست مسیرهای عبور مایع، یک ترک در واتر بلاک، یا خوردگی قطعات می‌توانند به نشتی ختم شوند. اگر مایع به مادربرد و پردازنده برسد،‌ به طور قطع مشکلاتی مانند سوختگی آن‌ها رخ خواهد داد. در وب سایت‌های حرفه‌ای و فروم‌ها نگاهی بیاندازید و ببینید که نشتی خنک کننده‌های مایع ممکن است چه به سر پی‌سی شما بیاورد! در حالی که نشتی مایع خنک کننده در سیستم‌های سفارشی شایع تر است، اما AIO ها نیز در موارد نادر، دچار نشتی می‌شوند. سیستم‌های AIO کاملا بسته هستند اما ممکن است به دلیل اشتباه کاربر و یا تولید کننده، دچار نشتی شوند.
• بعضی از سیستم‌های خنک کننده‌ی مایع ممکن است از ایر کولرها پر سر و صدا تر باشند: پمپ‌های ارزانتر و فن‌های نامناسب در برند‌های ارزان‌تر، می‌توانند این سیستم‌ها را بسیار پر سرو صداتر کنند. این امر بسیار مهم است که به هنگام خرید یک سیستم خنک کننده‌ی مایع، به میزان صدای آن که در مشخصات با دسیبل تعیین می‌شود توجه کنید.

با وجود این‌ها، به نظر شما خننک کننده های آبی ارزش خرید دارند ؟

سوال اصلی، همین است. بستگی به بودجه‌ی شما دارد. مانند هر کار دیگری، در نهایت این پول است که تعیین‌کننده است.

خنک کننده آبی به درد کسانی می‌خورد که به دنبال ساخت یک کامپیوتر زیبا و بی‌صدا هستند که می‌تواند بنچمارک‌ها را جابه‌جا کند و هرکاری را که به عهده‌ی آن می‌گذارند، به آسانی و بی‌سروصدا انجام دهد.

سیستم واترکولینگ برای افراد محافظه‌کار مناسب نیست و اگرچه مسیری طولانی را طی کرده تا به اینجا رسیده است، اما هنوز هم ریسک زیادی دارد و ممکن است سخت‌افزار با اشکال روبه‌رو شود. با این حال، ما چیزی بیش از آنکه علاقه‌مندان دوآتشه‌ی کامپیوتر به آن واقف هستند، ارائه نکردیم.

با وجود این‌ها، به نظر شما واتر کولینگ انقلابی در صنعت خنک کننده ها بود ؟

حالا که یک سیستم خنک کننده آبی خوب دارید می توانید با خیال راحت به سراغ اورکلاک CPU بروید!