واتر کولینگ چیست ؟
اگر تا به حال در حال سکوت به صدای سیستم خود گوش داده باشید متوجه صدای فن های داخل آن می شوید. این فن ها یکی از اجزای مهم کامپیوتر شما هستند که وظیفه خنک کردن اجزای سیستم شما را عهده دار می باشند. ما در این مقاله به بررسی نوع خاصی از این خنک کننده ها خواهیم پرداخت که به خنک کننده های مایع معروف می باشند. در ادامه با ما همراه باشید.
انواع سیستم‌های خنک کننده
حال که در باره اهمیت سیستم‌های کولینگ دانستیم، سوال اصلی این است که با توجه به گستره انتخاب‌ها در بازار، چه نوع سیستم خنک کننده‌ای مناسب ما است.
تا حد زیادی به بودجه و کاربرد شما بستگی دارد. مسلما بودجه‌ای که برای یک سیستم متوسطی که گهگاهی هم با آن بازی می‌کنید بسیار کمتر از بودجه‌ایست که بایستی بابت یک سیستم با پردازنده اورکلاک شده هزینه کرد. عواملی چون نورپردازی، برندینگ و راندمان می‌توانند منجر به افزایش هزینه نهایی برای خرید خنک کننده شوند. اما به طور کلی خنک‌کننده‌های پردازنده، بسته به نوع کارکرد در دو دسته‌بندی کلی قرار می‌گیرند:
-
سیستم‌های خنک کنندههای هوایی (air coolers)
-
سیستم‌های خنک کنندههای آبی (water coolers)
واتر کولینگ چیست؟
فن های معمولی، تا وقتی می توانند به خنک کردن سیستم شما بپردازند که گرمای تولید شده توسط قطعات مختلف سیستم شما، بیش از ظرفیت خنک کنندگی آن ها نباشد.
اگر شما از قطعاتی استفاده می کنید که گرمای زیادی تولید می کنند و یا از حداکثر توان قطعات سیستم خود استفاده می کنید، در این صورت خنک کننده های معمولی نمی توانند پاسخگوی نیاز شما باشند و در نتیجه شما باید به فکر شیوه ای جدید باشید. واترکولینگ یا خنک کننده های آبی در این شرایط می توانند به کمک ما آمده و تا حد زیادی، گرمای تولید شده توسط سیستم را مهار کنند.
هنگامی که شما از حداکثر توان سیستم کامپیوتری خود استفاده می کنید، پردازنده های بخش های مختلف سیستم شروع به تولید گرما می کنند. اگر این گرما به درستی به بیرون از سیستم کامپیوتری شما انتقال پیدا نکند، در نتیجه شاهد افت عملکرد و کارایی سیستم و حتی آسیب دیدن قطعات در اثر ذوب شدگی، خواهید بود.
همانگونه که سرعت پردازنده های امروزی به طور قابل توجهی افزایش یافته است، گرمای تولید شده توسط آن ها نیز افزایش یافته است و خنک کننده های CPU معمولی از پس انتقال این گرما به بیرون به خوبی بر نمی آیند. اگر سیستم شما قادر به انتقال مناسب گرما نیست، این گرمای بیش از حد می تواند کامپیوتر شما را کُند یا به آن آسیب برساند.
در مقایسه با خنک کننده های فن دار، سیستم خنک کننده آبی بهترین راه حل برای حذف گرما و کنترل نویز است، وعلاوه بر این عملکرد خوبی دارد. متاسفانه، این روش خنک کنندگی معمولا هزینه زیادی دارد. قبل از اینکه تصمیم بگیرید که آیا یک خنک کننده مایع بخرید یا نه، در این مقاله ویژگی های یک خنک کننده مایع خوب را به طور کامل برای شما توضیح می دهیم.
خنک کننده آبی، یک سیستم حذف گرما است که از یک حلقه خنک کننده برای خنک کردن دمای کامپیوتر شما استفاده می کند. این سیستم به شما کمک می کند تا اجزای اصلی کامپیوترتان مانند پردازنده (cpu)، کارت گرافیک، مادربرد، حافظه های RAM, ROM و هارد دیسک از گرما در امان باشند.
اجزای اصلی خنک کننده های مایع به شرح زیر است:
- بلوک آب
- مخزن
- پمپ
- رادیاتور و فن
- لوله
- اتصالات و آداپتورها
- مایع خنک کننده
چرا باید از واترکو لینگ برای کامپیوتر استفاده کنید؟
بهتر است مستقیم به سراغ اصل مطلب برویم. در درجه‌ی اول، از خنک کننده آبی (واتر کولر ) برای زیباتر کردن کیس کامپیوتر استفاده می‌شود. اشتباه برداشت نکنید. کاهش گرمایی که چندین رادیاتور و فن برای خنک کردن اجزای داخلی کامپیوتر به ارمغان می‌آورند، بسیار فوق‌العاده و کارآمد است.
اما اگر بیشترین کارایی را نسبت به هزینه‌ای که پرداخت می‌کنید، می‌خواهید، یک خنک کننده خوب از نوع AIO ( پیکیج کامل – All in One) برای سی‌پی‌یو و یک پردازنده‌ی گرافیکی سه‌گانه که با فن طراحی شده، بیش از حد کافی خواهد بود و به شما اطمینان می‌دهند که به هیچ‌یک از محدودیت‌های گرمایی که از طرف سازندگان برای قطعات تعریف و به ما تحمیل می‌شود، نمی‌رسید.
همچنین در فضای تکنولوژیک امروزی، در هنگام اورکلاک کردن به احتمال زیاد به جای محدودیت‌های مربوط به دما، بیشتر با محدودیت‌های مربوط بر سخت‌افزار دست به گریبان هستید.
یکی از بزرگ‌ترین مزایای واتر کولینگ، مربوط به کاهش نویز است. به زبان ساده، کنترل نویز به کنترل موثر فن ارتباط پیدا می‌کند. لزوما مهم نیست که چه تعداد فن (خنک کننده پنکه‌ای) دارید، بلکه میزان سرعت آن‌هاست که اهمیت دارد.
در نهایت، هرچه میزان RPM (دور بر دقیقه) کمتر باشد، نویزی که ایجاد می‌شود، کمتر خواهد بود. به عنوان مثال، اگر پنج فن 120 میلی‌متری را ترکیب کنید و آن‌ها را با سرعت 1200 دور بر دقیقه (RPM) فعال نمایید و سپس دو فن 120 میلی‌متری جداگانه را با سرعت 3000 دور بر دقیقه روشن کنید، ما می‌توانیم تضمین کنیم که این دو فن نسبت به آن پنج فن، نویز و صدای بیشتری ایجاد می‌کنند.
مقاله پیشنهادی : همه چیز در مورد استریم دک
نکات مهم هنگام خرید واتر کولینگ
اگر بخواهیم شما را با مشخصات واتر کولینگ خوب آشنا کرده و بیان کنیم که برای خرید واتر کولینگ به چه نکاتی توجه کنیم، نیاز است تا به چند پارامتر بسیار مهم توجه داشته باشید. در همین راستا اگر بخواهیم شما را با نکاتی برای انتخاب بهترین واتر کولینگ آشنا کنیم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کولانت
کولانت مایع خنک کننده‌ای است که در سیستم واتر کولینگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. کولانت به نحوی است که با قیمت نسبتا بالایی به فروش می‌رسد. موضوع مهمی که باید بدانید این است که اگر از سیستم خنک کننده مایع سیکل بسته استفاده کنید، نیازی نیست تا نگرانی در مورد تهیه کولانت مازاد داشته باشید.
ابعاد رادیاتور
از نظر فنی در خنک کنندههای مایع سیکل بسته و سیکل باز شاهد قطعات مشترکی هستیم. یکی از این قطعات که باید به آن توجه داشته باشید، رادیاتور مورد استفاده در این دسته از محصولات است.
نکته مهمی که باید بدانید این است که رادیاتورهای مورد استفاده در سیکل بسته به نحوی هستند که امکان باز کردن لوله‌های انتقال مایع و تعویض رادیاتور به راحتی وجود ندارد. رادیاتور به عنوان پراکنده کننده کولانت و برای خنک سازی آن از طریق هیت سینک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و وجود آن باعث می‌شود تا دمای مایع خنک کننده در مسیر رفت و برگشت کاهش پیدا کند.
واتر پمپ
یکی دیگر از مواردی که به عنوان راهنمای خرید واتر کولینگ باید به آن توجه داشته باشید واتر پمپ است. وظیفه اصلی واتر پمپ در انواع سایز واتر کولینگ به گردش در آوردن مایع خنک کننده از بلاک به سمت رادیاتور و بر عکس است.
امروزه شاهد فناوری‌های مختلفی در تولید واتر پمپ هستیم که استفاده از این فناوری‌ها در کنار افزایش میزان کارایی، باعث می‌شود تا نویز سیستم واتر کولینگ کاهش پیدا کند.
یکی دیگر از نکاتی برای خرید واتر کولینگ باید به آن توجه کنید، تعداد پره‌های موتور مورد استفاده در سیستم واتر پمپ است که نقش بسیار مهمی در عملکرد و نویز واتر پمپ ایفا می‌کند. در نهایت نیز به عنوان مشاوره خرید واتر کولینگ پیشنهاد می‌شود که به سراغ محصولاتی با واتر پمپ از جنس مس خالص بروید چرا که این دسته از محصولات هم طول عمر بالایی دارند و هم فرآیند انتقال دما را به شکل بسیار بهینه‌ای انجام می‌دهند.
واتر بلاک
در خنک کنندههای سیکل بسته از دو قطعه واتر بلاک و واتر پمپ در یک مجموعه استفاده می‌شود. به همین واسطه عملکرد هر یک از این قطعات بر روی عملکرد قطعه دیگر و همچنین مجموعه کلی واتر کولر اثر می‌گذارد.
در این بین به عنوان راهنمای خرید واتر کولینگ کامپیوتر نیاز است تا به واتر بلاک مورد استفاده در این دسته از محصولات توجه داشته باشید. واتر بلاک قطعه‌ای است که بر روی سطح پردازنده نصب می‌شود و وجود این قطعه باعث می‌شود تا حرارت CPU به سمت واتر پمپ و همچنین سیستم خنک کننده انتقال پیدا کند.
وجود این قطعه باعث می‌شود تا دمای پردازنده کنترل شود. از نظر ساختار درونی نیز باید به این نکته توجه داشته باشید که واتر بلاک دارای هیت سینک یکپارچه مسی هستند و شیارهایی در بین این قطعه وجود دارد.
وجود این شیارها باعث می‌شود تا کولانت پس از عبور کردن از این بخش، فرآیند خنک سازی را از سمت پمپ و رادیاتور به بهترین شکل ممکن انجام دهد. به دلیل اندازه و ابعاد مختلفی که این قطعه دارد، به عنوان راهنمای خرید خنک کننده آبی سی پی یو نیاز است تا به سراغ محصولاتی بروید که واتر بلاک آن ابعاد مناسبی داشته باشد تا فرآیند خنک سازی به بهترین شکل ممکن انجام شود.
لوله‌های انتقال مایع
از دیگر مواردی که به عنوان نکات خرید واتر کولینگ باید به آن توجه داشته باشید، لوله‌های انتقال مایع است. در اصطلاح به این سیستم‌ها شیلنگ می‌گویند. شرکت‌های تولید کننده انواع واتر کولینگ، برای تولید این دسته از محصولات از جنس پلاستیک نیمه سخت استفاده می‌کنند. استفاده از این متریال باعث می‌شود تا این دسته از محصولات انعطاف پذیری قابل توجهی داشته باشند.
به عنوان راهنمای خرید واتر کولینگ نیاز است تا توجه بسیار زیادی به طول لوله‌ها داشته باشید، چرا که با افزایش طول رادیاتور نیاز است تا طول لوله‌ها نیز بیشتر شود. به عنوان مثال کاربرانی که از کیس‌های بزرگ تر از استاندارد Mid Tower استفاده می‌کنند، نیاز دارند تا رادیاتورهای بزرگ تری خریداری کنند و به همین دلیل باید از لوله‌های انتقال مایعی استفاده شود که هم طول و هم ضخامت قابل توجهی داشته باشد تا احتمال پارگی یا بروز نشتی کاهش پیدا کند.
فن
رادیاتورهایی که در انواع واتر کولینگ مورد استفاده قرار می‌گیرد، با توجه به ابعاد خود امکان نصب فن دارند. به صورت کلی امکان نصب فن در هر دو سمت رادیاتور وجود دارد. فنی که در یک سمت قرار می‌گیرد به صورت دمنده و فنی که در سمت دیگر نصب می‌شود، به صورت مکنده است. فن‌ها به شکلی هستند که جریان هوا را از میان پره‌های رادیاتور عبور می‌دهند. به هر میزانی که تعداد فن مورد استفاده در انواع واتر کولینگ افزایش پیدا کند، این مسئله باعث افزایش کارایی می‌شود، اما باید به این موضوع توجه داشته باشید که بالا رفتن تعداد فن‌ها باعث بیشتر شدن میزان نویز خواهد شد.
نتیجه گیری
عوامل متعددی چون بودجه، توان حرارتی، میزان نویز و حتی ابعاد در قیاس با کیس در تهیه سیستم خنک کننده موثر هستند. اما پیش از هر چیزی برای خرید سیستم‌های خنک کننده، بایستی به کاربرد خود رجوع کنید. برای کاربرهایی که قیمت مناسب و سهولت نصب هم برایشان اهمیت دارد، احتمالا بهترین گزینه سیستم‌های خنک کننده هوایی خواهد بود. اما اگر به دنبال یک دستگاه کم صداتر و آسایش بالاتری هنگام پردازش‌های سنگین هستید و البته بودجه بالایی دارید مدل‌های آبی انتخاب بهتری برای شما خواهند بود.