متاورس چیست؟

در سال ۱۹۹۲ میلادی «نیل استفنسون» (Neal Stephenson) رمانی را روانه‌ی بازار کرد که «سقوط برف» (Snow Crash) نام داشت. این رمان روایت‌گر مردی بود که روزها به عنوان پیک، پیتزاهای مردم را به در خانه‌هایشان می‌برد و شب‌ها در دنیای مجازی، به عنوان یک ابرقهرمان به ماجراجویی می‌پرداخت.

این دنیای مجازی متاورس (The Metaverse)  نام داشت و هر کس می‌توانست با قراردادن یک عینک مخصوص وارد آن شود و از مشکلات دنیای واقعی فرار کند.

این ایده بعدها در رمان Ready Player One هم استفاده شد. حتی در سال 2018 میلادی کارگردان مشهور هالیوودی، «استیون اسپیلبرگ» (Steven Spielberg)، یک فیلم سینمایی از روی همین عنوان ساخت که به خوبی مفهوم متاورس را به تصویر می‌کشید.

برگردیم به زمان حال که در اواخر سال ۲۰۲۱ میلادی هستیم و بار دیگر مفهوم متاورس و دنیاهای مجازی سر زبان‌ها افتاده است. شرکت بزرگ «فیس بوک» (Facebook) اعلام کرده که آینده متعلق به Metaverse است و می‌خواهد روی آن سرمایه‌گذاری کند.

«مایکروسافت» (Microsoft) و دیگر شرکت‌های بزرگ هم علاقه‌ی خودشان را برای سرمایه‌گذاری در این حوزه اعلام کرده‌اند. اکنون به هر سایت یا منبع خبری مراجعه کنید صحبت از متاورس است و خیلی‌ها آن را اینترنت نسل بعدی (Web3) می‌دانند.

به بیان ساده‌تر Metaverse محیطی سه بعدی و دیجیالی است که از طریق گوشی‌های هوشمند و هدست‌های واقعیت افزوده(AR) و واقعیت مجازی(VR)، فضای مجازی و فیزیکی را با هم ترکیب می کند. همچنین عناصر رسانه‌های اجتماعی مانند هویت آواتاری (آواتار‌های دیجتال شبیه به صورت شما) را پیاده سازی می‌کند.

تاریخچه متاورس

با وجود اینکه هنوز خیلی با نمونه‌های کاربردی فناوری متاورس فاصله داریم اما این مفهوم مدتهای طولانی و برای چندین دهه است که در داستان‌ها، بازی‌های رایانه‌ای و فناوری‌های دیجیتال مطرح بوده است. در حقیقت واژه متاورس و خلق آن به دهه ۹۰ میلادی زمانی که نیل استفنسون (Neal Stephenson) کتابی با نام اِسنو کرَش (Snow Crash) منتشر کرد باز می‌گردد.

این نویسنده در این کتاب برای اولین بار مفاهیمی مثل متاورس و آواتار (Avatar)  را در قالب داستان پیش‌بینی کرد. مفاهیمی که سالها بعد از آن با همین نام به دنیای دیجیتال راه پیدا کردند. این ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود. مدت‌ها بعد نویسنده کتاب بازیکن شماره یک آماده (Ready Player One) ، ارنست کلاین (Ernest Cline) به روایت زندگی انسانها در سال ۲۰۴۴ می‌پردازد.

در این کتاب روایت شده انسان‌ها می‌توانند زندگی مشقت‌باری که در دنیای واقعی دارند را با زندگی در دنیای مجازی و دیجیتال ادامه دهند. نگاهی به همه این جریانات و در نهایت تغییر نام فیس‌بوک به متا همه نشان‌دهنده این است که از گذشته تاکنون برنامه‌های زیادی برای مقوله متاورس وجود داشته است.

واقعیت مجازی «VR» در متاورس

واقعیت مجازی «Virtual Reality» که به اختصار به آن «VR» گفته می‌شود، به یک دنیای دیجیتالی اشاره دارد که کاربر می‌تواند به آن ورود کرده و با اشیاء و اتفاقات موجود در آن ارتباط برقرار کند. این مهم در حال حاضر به کمک عینک‌های واقعیت مجازی ممکن است.

احتمالاً شما نیز عینک‌های واقعیت مجازی را بر سرتان قرار داده‌اید. اگر این تجربه را داشته باشید، می‌دانید که پس از بر سر گذاشتن عینک VR، با حرکات سر، گردن و دیگر اعضای بدن خود می‌توانید محیط بازی را کنترل نمایید. در واقع شما به واسطه‌ی یک عینک مخصوص، وارد یک دنیای دیجیتالی می‌شوید و می‌توانید در این دنیا تجربیات متفاوتی داشته باشید.

بلاکچین و ارز های دیجیتال متاورس چه نقشی دارن ؟

یک دید کلی در مورد پروژه متاورس و واقعیت افزوده و نحوه عملکرد اون به دست آوردیم. در این قسمت از مقاله قصد داریم به ارتباط متاورس با تکنولوژی بلاکچین و ارز های دیجیتال متاورس بپردازیم. در دنیای متاورس مسئله ای به نام مالکیت محل بحث فراوانی داره. فرض کنید در یک بازی با واقعیت افزوده لوازم و تجهیزاتی خریداری کردین. حالا میشه این سوال رو پرسید که در این چنین دنیایی چطور میشه مالکیت فردی رو مطرح کرد. استفاده از ظرفیت های فناوری بلاکچین در اینجا مورد توجه قرار می گیره.

توکن های NFT به عنوان ابزاری برای اعمال مالکیت در فضای متاورس کاربرد دارن. اگر سابقه فعالیت در بازار ارز های دیجیتال و فناوری بلاکچین رو داشته باشین به احتمال زیاد با مفهوم توکن های مبتنی بر NFT آشنایی دارین. توکن های NFT که به توکن های غیرقابل تعویض هم معروف هستن، برای اثبات مالکیت فردی در دنیای مجازی کاربرد عالی از خودشون نشون دادن.

دو پلتفرم بازی Decentraland  و Sandbox از جمله پروژه های موفق و شناخته شده NFT در این حوزه به شمار میان. در اصل این دو پلتفرم نوعی بازی هستند که گیمر ها در اون در ازای انجام فعالیت ‌های خاصی می تونن با استفاده از توکن‌های NFT مالکیت خودشون  بر عناصر درون بازی رو تثبیت کنن. دقیقا همین مفهوم برای متاورس هم پیاده سازی میشه و کاربران می‌تونن مالکیت اقدامات و فعالیت‌ های خود در این دنیای مجازی و آنلاین رو از طریق توکن‌های NFT رهگیری و اثبات کنن.

بلاکچین و چگونگی اثبات هویت کاربران در متاورس

محیط و فضای کاربری که در واقعیت مجازی متاورس ایجاد میشه، ماهیت غیرمتمرکز داره. از همین رو تحت کنترل و نظارت نهاد متمرکزی مانند دولت یا یک سازمان خاص نیست. با این وجود سؤالی که مطرح میشه، اینه که امنیت کاربران در این فضا به چه شکلی تامین میشه؟ برای تأمین امنیت اولین و مهم ترین فاکتوری که مورد نیازه، احراز هویت افرادی هستش که پا به Metaverse میذارن.

درست همینجا هست که فناوری بلاکچین موضوعیت پیدا می‌کنه و وارد عمل میشه. همونطور که می دونید این فناوری یک بستر بی نظیر برای مدیریت و ذخیره سازی داده ها فراهم می کنه و به همین خاطر هم مدیران پروژه Metaverse تمام اقدامات و فعالیت های متاورس رو در ذیل فناوری بلاکچین قرار دادن.

نکته مهم دیگه هم اینکه حرف اول و آخر در اقتصاد مربوط به متاورس رو ارز های دیجیتال میزنن و ارز های رایج تقریبا جایگاهی در پلتفرم متاورس ندارن. از همین رو هر مقدار که اقبال عمومی به پروژه Metaverse بیشتر بشه به همان اندازه هم بازار ارز های دیجیتال رونق بیشتری می گیره.