عینک واقعیت مجازی و کاربرد آن
شاید تا پنج سال قبل کمتر کسی پیشبینی میکرد واقعیت مجازی به چنان جایگاهی در صنعت بازی برسد که طرفداران مجموعهی هف لایف (Half-Life) بعد از مدتها انتظار برای تجربهی نسخهی جدید آن، در قالب واقعیت مجازی به سراغ این بازی بروند. کمتر کسی حدس میزد این بخش از بازار بازیهای ویدیویی به نقطهای برسد که از طرفی شاهد ارائهی انواع و اقسام مدلهای هدست از طرف شرکتهای مختلف باشیم و از طرف دیگر هم سونی بهعنوان یکی از سه ضلع مثلث کنسولسازی، نهتنها محصولی برای علاقمندان واقعیت مجازی تدارک ببیند بلکه به فکر نمونهی پیشرفتهتر آن هم برای کنسول نسل جدید خود باشد.
البته هنوز هم خیلیها نسبت به آیندهی واقعیت مجازی اطمینان کامل ندارند و آن را موجی زودگذر میدانند، ولی شواهد نشان میدهد که اوضاع روزبهروز بهتر شده و آیندهی این بازار جذابتر از قبل به نظر میرسد؛ هرچند هنوز تا رسیدن به نقطهی ایدهآل فاصله داریم و همچنان درصد زیادی از گیمرها توانایی یا علاقهی استفاده از هدستهای واقعیت مجازی را ندارند.
عینکهای واقعیت مجازی را میتوان یک نوآوری جدید در دنیای گجتهای پوشیدنی به حساب آورد. در حقیقت عینک واقعیت مجازی این قابلیت را فراهم میکند تا بتوانید فناوریهای موجود در گوشیهای هوشمند را به صورت مستقیم مقابل چشم و گوش قرار دهید. شرکت گوگل در سال 2013 میلادی توانست نخستین عینک واقعیت مجازی خود را روانه بازار کند. با این که گوگل گلس اکسپلورر با شکست مواجه شد، اما از آن زمان تاکنون شرکتهای مختلف روی عینکهای واقعیت مجازی فعالیت کردند و توانستند نتایج بسیار جذابی را رقم بزنند. در این مقاله قصد داریم هر آن چه لازم است پیرامون عینک واقعیت مجازی یا عینک هوشمند بدانید را آموزش دهیم؛ با ما در پارتاک رایانه همراه باشید.
عینکهای هوشمند، گجتهای پوشیدنی کامپیوتری هستند که میتوانند عملکردهای مختلفی داشته باشند. برخی از آنها میتوانند اطلاعات را همانند یک پوشش واقعیت افزوده (AR) در میدان دید قرار دهند و گروهی دیگر از آنها توانایی پاسخگویی به تماسها و گوش دادن به فایلهای موسیقی را فراهم میکنند، اما فاقد خروجی بصری خواهند بود. همچنین این احتمال وجود دارد که برخی دیگر هم بتوانند تیرگی لنزها را به با توجه به نور محیط تغییر دهند.
در حالت کلی میتوان هدف عینک واقعیت مجازی را فراهم کردن عملکرد بی سیم گوشیها و دستگاههای مشابه به صورت مستقیم در برابر چهره یا سر انسان دانست. عینکهای هوشمند میتوانند با کنترل لمسی یا کاملا بدون استفاده از لمس کارایی داشته باشند. شما میتوانید با استفاده از عینک هوشمند، تماس یا پاسخ دادن به پیامها، ثبت تصویر و فایل ویدیویی از نقاط موردنظرتان در کنار گوش دادن به فایل موسیقی، تعامل با برنامهها، استفاده از ناوبری GPS و نمایش پوشش AR را مدیریت کنید. عینکهای هوشمند ویژگیهای قابل توجهی در صنایع مختلف همانند بهداشت، درمان، ساخت و ساز و سایر موارد خواهند داشت.
در حالت کلی میتوان کاربرد واقعیت مجازی را موارد زیر عنوان کرد:
- کاربرد واقعیت مجازی در نیروهای نظامی
- کاربرد واقعیت مجازی در آموزش
- کاربرد واقعیت مجازی در بهداشت و درمان
- کاربرد واقعیت مجازی در صنعت سرگرمی (VRBOX)
- کاربرد واقعیت مجازی در صنعت مد
- کاربرد واقعیت مجازی در میراث فرهنگی
- کاربرد واقعیت مجازی در تجارت
- کاربرد واقعیت مجازی در مهندسی
- کاربرد واقعیت مجازی در ورزش
- کاربرد واقعیت مجازی در رسانه
- کاربرد واقعیت مجازی در ارتباطات
- کاربرد واقعیت مجازی در ساختمانسازی
برای این که عینک واقعیت مجازی بتواند عملکردی مشابه با گوشیهای هوشمند و سایر دستگاهها ارائه کند، لازم است به سادگی کنترل شده و در کنار مجهز بودن به سنسورهای متعدد، توانایی تولید خروجیهای بصری و صوتی را داشته باشد. در این بخش به قسمتهای کاربردی از عینکهای هوشمند و روش عملکرد آنها اشاره شده است.
قابلیت صوتی
این امکان وجود دارد که عینکهای واقعیت مجازی توانایی برقراری تماس صوتی یا تماشای فایلهای ویدیویی را داشته باشند؛ این قابلیت در کنار سایر عملکردهای مشابه به منظور اجرا نیازمند خروجی صدا هستند. برخی از عینکهای هوشمند به جای استفاده از اسپیکر، صدا را از طریق رسانایی استخوان به حلزون گوش منتقل میکنند؛ در این روش انتقال صدا به گوش از طریق هوا حذف شده است. در حقیقت ارسال ارتعاشات از قاب عینک به حلزون فقط از طریق جمجمه و دور زدن پرده گوش انجام میشود.
میکروفون
بیشتر عینکهای واقعیت مجازی مجهز به یک میکروفون کوچک هستند که میتواند صدای شما و صداهای محیط را ضبط کند؛ این قابلیت برای عینکهای هوشمندی که دارای کنترل صوتی، تماس یا ضبط ویدیو همراه با صدا هستند، کاملا ضروری است.
پردازنده کامپیوتر
عینک هوشمند همانند سایر کامپیوترها نیازمند واحد پردازشگر مرکزی (CPU) است. پردازنده عینک واقعیت مجازی در یکی از بازوهای آن قرار خواهد گرفت و این نشان میدهد که سایز کوچکی دارد. بر اساس اطلاعات موجود میتوان گفت پردازنده عینک هوشمند همانند پردازنده گوشیهای هوشمند بوده که در میان آنها، کوالکام اسنپدراگون XR1 میتواند یک مثال ایدهآل به حساب آید.
رابط انسان و کامپیوتر (HCI)
یکی از مهمترین سوالات کاربران پیرامون عینک واقعیت مجازی را میتوان روش کنترل آن عنوان کرد. در حقیقت کاربران تمایل دارند با روش کنترل این محصول آشنا شوند و از آن جایی که کنترلهای معمولی همانند صفحه لمسی یا ماوس نمیتوانند کارایی داشته باشند، بنابراین راهکار چیست؟ عینک واقعیت مجازی را میتوان با موارد زیر کنترل کرد:
- کلیدها
- تشخیص گفتار
- تشخیص ژست
- ردیابی چشم
- کنترل از راه دور
لنزها
مشابه عینکهای معمولی میتوان از لنزهای مختلف برای عینکهای هوشمند استفاده کرد. بر اساس اطلاعات موجود، امکان استفاده از لنزهای تجویزی، لنزهای فیلتر نور آبی یا لنزهای هوشمند که وابسته به شرایط نور هستند، وجود دارد؛ لنزهای تجویزی برای افرادی که بینایی ضعیف دارند کارایی خواهد داشت و لنزهای فیلتر آبی هم به منظور استفاده از رایانه، موثر هستند.
دوربین
تعداد زیادی از عینکهای هوشمند نیازمند دوربین خواهند بود. در حقیقت یکی از مسائلی که توانست انتقادهای زیادی را متوجه گوگل گلس اکسپلورر کند، ضبط دائم محیط پیرامون بود و همین موضوع سبب گسترش مشکلات قانونی و اخلاقی شد. دوربین عینک واقعیت مجازی برای فیلمبرداری و آنالیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت تا امکان پوشش AR فراهم شود. البته برخی از عینکهای هوشمند جدیدتر فاقد دوربین هستند؛ معمولا این عینکهای واقعیت مجازی فقط با قابلیتهای صوتی عرضه میشوند.
نمایشگر
یکی از مهمترین و حساسترین بخشهای توسعه عینکهای هوشمند را میتوان نمایشگر دانست. در حالت کلی میتوان دو نمایشگر اصلی را برای عینکهای هوشمند معرفی کرد که شامل نمایشگرهای منحنی و موجبر میشوند. در حقیقت یک نمایشگر منحنی میتواند نور را به صورت مستقیم به چشم کاربران منعکس کند. بدون تردید میتوان حجیمتر بودن و شفافیت تصاویر را به عنوان یکی از مهمترین مشکلات نمایشگر منحنی به حساب آورد. همچنین نمایشگرهای موجبر مجموعهای از فناوریهای جدیدتر به حساب میآیند و شامل موارد زیر هستند:
- موجبر پراش
- موجبر هولوگرافیک
- موجبر انعکاسی
- نمایش شبکیه مجازی
یک نمایشگر موجبر با خم کردن نور پرتاب شده در مقابل چشمها عمل میکند تا بتوانید یک میدان بصری (از جمله اشیاء واقعیت افزوده سه بعدی) را نمایش دهد. نور از طریق یک قطعه کاملا شفاف پلاستیکی یا شیشهای که به منظور بازتاب نور طراحی شدهاند، ارسال میشود. نور در طول موجبر به قسمت جلوی چشم منعکس شده و سپس تصویر را به صورت مستقیم در مقابل چشم پخش خواهد کرد. یکی از معایب نمایشگرهای موجبر را میتوان FOV محدودی دانست که ارائه میکنند. به عنوان مثال، موجبر HoloLens میتواند یک FOV معادل 30 الی 50 درجه ارائه کند و این در حالی است که حالت دید طبیعی انسان معادل 220 درجه است. با این که ادعاهایی پیرامون FOV بیشتر از 100 درجه وجود دارد، اما هیچ کدام از آنها نتوانستهاند خود را ثابت کنند؛ در حقیقت مشکل این است که افزایش FOV به معنای افزایش اندازه موجبرها و حجیم بودن شیشهها خواهد بود. عینکهای هوشمند برای واقعی بودن یا متمایز شدن جزئیات باید مجهز به صفحه نمایش با وضوح بالا باشند؛ برخلاف صفحه نمایش که میتوانید به صورت مستقیم مشاهده کنید، عینکهای هوشمند با سیستم نوری پیچیدهای همراه هستند که میتوانند تاثیر زیادی در کاهش وضوح داشته باشند.
عملکرد عینکهای هوشمند موجود چگونه است؟
با این که تعداد زیادی عینک هوشمند در دسترس قرار دارند و تعداد زیادی از آنها هم در حال توسعه هستند، اما کامل نبوده و قیمتهای بالایی دارند. البته فراموش نکنید که فناوری به سرعت در حال پیشرفت است. به عنوان مثال میتوان به عینکهای هوشمند آمازون Echo اشاره کرد، اما فاقد صفحه نمایش بصری هستند. البته این عینک هوشمند مجهز به چهار بلندگوی جهتدار و یک میکروفون بوده که میتوانید با استفاده از آن به موسیقی گوش کنید، الکسا هوم را مدیریت کرده یا نمایش برقرار کنید. همچنین عینکهای هوشمند Vuzix Blade Upgraded را هم میتوان به عنوان عینکهای واقعیت افزوده مناسبی معرفی کرد که یک نمایشگر کامل را روی چشم سمت راست ارائه میکنند. کاربران میتوانند با استفاده از دوربین 8 مگاپیکسل و کنترلهای صوتی آن، تصویربرداری کرده و مجموعهای از بازیها را اجرا کنند.
آینده واقعیت مجازی
هدستهای واقعیت مجازی تا اینجای کار با محبوبیت متوسطی روبهرو شدهاند و نه میتوان آنها را یک شکست مطلق دانست، و نه یک پیروزی خیرهکننده. ولی وقتی به همهی زوایای ماجرا نگاه کنیم، شاید بتوان کفهی موفقیت واقعیت مجازی در سالهای اخیر را سنگینتر از کفهی شکست آن دانست.
وقتی قیمتهای معمولاً بالای این وسایل را در نظر بگیریم، وقتی سخت بودن تبلیغ و بازاریابی آنها را از یاد نبریم و همچنین وقتی تازگی آنها بهعنوان نسلی از هدستهای واقعیت مجازی که برای اولین بین مردم عادی دست بهدست میشوند را فراموش نکنیم، میتوانیم میزان فروش آنها را هم نسبتاً خوب ارزیابی و با امید بیشتری به آیندهی این وسایل فکر کنیم؛ آیندهای که با پیشرفت تکنولوژی و رفع محدودیتها و به تدریج کاهش قیمتها، میتواند افراد بیشتری را جذب خود کند و از طرف دیگر هم با هرچه بیشتر شدن تعداد بازیها و برنامههای باکیفیت، خرید این وسایل را منطقیتر جلوه دهد.
به نظر میرسد شرکتهای فعال در زمینهی واقعیت مجازی هم به آینده امید زیادی دارند و برای مثال جدیدترین محصولات اچ تی سی این روزها در حال ورود به بازار هستند تا کیفیتی بیشتر از قبل را به علاقمندان هدیه دهند؛ کیفیتی که البته با قیمتهای بالایی نیز همراه است که باعث میشود همچنان فکر و خیال دسترسی مخاطبان انبوه به این هدستها را فراموش کنیم.
جمعبندی
از نخستین تلاش گوگل مدت زمان زیادی گذشته است، اما عینکهای هوشمند با پیشرفتهای زیادی همراه بودهاند. هم اکنون تعداد زیادی تولیدکننده در سراسر جهان وجود دارد که با سرعت در حال توسعه این فناوری هستند. در حال حاضر به لطف نمایشگرهای موجبر جدید و توسعه شفافیت تصویر، میتوان گفت میدان دید و وضوح در مقایسه با گذشته بهتر شده است. با این که هنوز قیمت عینکهای واقعیت افزوده گران است، اما به نظر میرسد در سالهای آینده در دست تمام کاربران در سراسر جهان قرار خواهند گرفت.